Aan de mooie oevers van de Dommel

De Dommel is bekend bij iedereen in deze regio. Vroeger vooral belangrijk voor de nijverheid en industrie, voor water en waterkracht. Tegenwoordig is de natuurwaarde een belangrijk thema. De rivier komt uit België, loopt meer dan 100 km door Zuidoost-Brabant om bij Den Bosch in de Maas te eindigen. Langs de hele Dommel liggen prachtige beemden, die de moeite waard zijn om te bezoeken. 

VELDHOVEN - Beemden zijn vochtige graslanden die in het verleden alleen gebruikt zijn om ’s zomers het gras te hooien als wintervoer voor het vee en om de koeien te laten grazen. In de winter staan die graslanden dan blank omdat de beek buiten zijn oevers treedt. Met het overstromende water wordt veel slib meegevoerd dat als meststof voor het grasland dient. Omdat pas later in het voorjaar de beemden droogvalllen en er dus ook pas later in het jaar gehooid kan worden, zijn veel voorjaarsbloeiers al uitgebloeid en hebben zaad gezet voordat er voor de eerste keer gemaaid wordt. Gevolg, een bloemenpracht in de beemden. 

Geriefhout

Op andere plaatsen worden langs de Dommel houtwallen aangelegd als veekering of kleine bosjes voor het geriefhout. Dat is het hout dat de boer in zijn dagelijkse werk gebruikt. Denk aan bonenstaken, bezemstelen, stuthout en zo. Met het gebruik van grotere en zwaardere landbouwmachines ontstaat de behoefte om het grasland te verdrogen omdat dergelijke zware machines wegzakken in de drassige ondergrond. De beken worden rechtgetrokken en de waterafvoer verbeterd. Ook de invoering van kunstmest en de ruilverkaveling tasten de oorspronkelijke vegetatie aan. De afstand tussen de overgebleven stukjes natuur wordt zo groot dat planten en dieren moeite hebbeen om elkaar te vinden. De voortplanting komt in gevaar en dat heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit. De oorspronkelijke kwaliteit van de beemden holt achteruit. 

Nieuwe inzichten

Maar gelukkig bestaat al enige tijd het inzicht dat deze negatieve ontwikkeling voor niemand goed is. Veel percelen langs de beken zijn in handen gekomen van natuurorganisaties. Met gerichte maatregelen en via natuurlijk herstel wordt de kwaliteit van de Dommelbeemden verhoogd. Landbouwpercelen zijn omgevormd tot weide en bos om zo een natuurlijke verbindingszone te maken tussen de Dommelbeemden en de Vlasrootvennen.
Verder wordt er gewerkt aan verhoging van de waterstand en door de aanleg van enkele poelen komt de natte oorsprong van het gebied weer tot leven. De gemeente Veldhoven heeft besloten om in dit gebied ecologisch wegbermbeheer toe te passen. In Veldhoven is vooral Natuurmonumenten actief om, samen met IVN, de beemden in vroegere glorie te herstellen. Van harte aanbevolen om de resultaten eens van dichtbij te gaan bekijken.

Bevers

Dat het beleid zijn vruchten afwerpt blijkt onder andere uit het feit dat soorten die lang zijn weggeweest de laatste jaren weer een plekje hebben gevonden in en langs de Dommel. In het oog springen de ijsvogel en de bever. De dieren óf hun nesten en sporen zijn tegenwoordig op vele plaatsen te vinden. Ze worden ook regelmatig gespot op Veldhovens grondgebied.

De Dommelbeemden zijn een perfecte omgeving voor een mooie wandeling. De IVN Route app heeft een groot aantal routes ter beschikking. Kies bijvoorbeeld de route ‘Vlasroot en Dommel’ of Klotputten’.

IVN/VEV

Dommeldal

Tussen Waalre en Veldhoven beheert Natuurmonumenten een gebied langs de oevers van de Dommel. Een vrij nieuw ingericht natuurgebied dat elk jaar nog rijker wordt. De beemden aan de Nagelmekerseweg zijn een mooi voorbeeld van dit soort grasland.

Modern natuurbeheer zorgt voor diversiteit