Kerstengel in de sneeuw. FOTO: Rien de Schipper
Kerstengel in de sneeuw. FOTO: Rien de Schipper

Rond deze tijd wil iedereen wel sneeuw

Algemeen

Elk jaar staat een witte kerst op het verlanglijstje. Sneeuw dus en liefst in een mooie hoeveelheid, zodat we sneeuwballen kunnen gooien en er sneeuwpoppen gemaakt kunnen worden. Hoewel sneeuw voor iedereen de gewoonste zaak van de wereld is (behalve op kerstdag dus), blijkt het toch wel bijzonder spul te zijn.

VELDHOVEN - Sneeuw is bevroren water. Dat moet wel, want als de sneeuw smelt wordt het weer water. Maar, als dat water bevriest, wordt het niet opnieuw sneeuw, maar ijs. Sneeuw wordt pas gevormd als water in dampvorm bevriest.
Water, de meest voorkomende stof op het oppervlak van de aarde, blijkt behoorlijk ingewikkeld in elkaar te zitten. Dat heeft onder andere tot gevolg dat water gekend is in de meest uiteenlopende vormen en dagelijks gebruiken. Allereerst het drinkwater.

Kringloop

Omdat de mens voor bijna twee derde uit water bestaat, is het van het grootste belang dat we de waterstand in ons lichaam op peil houden. Elke dag moet de mens drinken, anders gaat het snel fout.
Alle landdieren en planten moeten natuurlijk ook drinken: het regenwater. En tenslotte de vissen en andere waterdieren die het water in rivieren en zeeën nodig hebben om te leven.
Al het water dat nodig is voor het leven op aarde, is in een voortdurende kringloop. De zon is de drijvende kracht die het water van de zee laat verdampen. Die waterdamp komt in de lucht en vormt daar de wolken met regen. Mens, dier en plant drinken daarvan en de rest stroomt weer terug in de zee: de kringloop is gesloten.

Kristallen

Boven in de atmosfeer is het erg koud, de waterdamp bevriest daar tot ijskristallen. Die zijn soms ook gewoon op de grond te zien: als het droog is, de zon door de nevel schijnt en het vriest. Er zijn dan allemaal schitteringen te zien in de lucht.
En zo komen we bij de sneeuw, die nodig is voor de witte kerst. Het moet zo koud zijn, dat waterdamp bevroren blijft tot de kristallen de grond raken. Anders smelten ze onderweg en gaan er regendruppels ontstaan.
De sneeuwkristallen hebben veel verschillende vormen, maar altijd is het een ster-achtige vorm met 6 punten. Dat komt omdat watermoleculen zich altijd rangschikken in een 6-tallig patroon.

Midwinter

Omdat water letterlijk van levensbelang is heeft het een belangrijke rol gekregen in veel religies. Denk maar aan wijwater, doopwater en water voor de rituele wassing. Met kerst herdenken Christenen de geboorte van Jezus.
Maar ook vóór het ontstaan van het Christendom waren er al de midwinterfeesten, waar gevierd werd dat de dagen weer langer worden en er weer een nieuw, vruchtbaar seizoen aan zit te komen. Vanuit dat gezichtspunt is het dus erg logisch dat een witte kerst, met zijn maagdelijke witte deken over de aarde, die alles voor even nieuw maakt, zo sterk tot de verbeelding spreekt. En dat sneeuw uiteindelijk bestaat uit sterretjes, is dan ook meer dan toepasselijk.

Meer info

www.ivn.nl/afdeling/veldhoven-eindhoven-vessem 

Iedereen bestaat voor ongeveer 60% uit water. Voor iemand die 75 kg weegt, is dat ruim 4 volle emmers. Dit geldt voor alle levende wezens. Planten bestaan meestal voor meer dan driekwart uit water en een kwal zelfs voor 95%!

IVN VEV

Kans op sneeuw?

Volgens het KNMI komt een witte kerst met twee kerstdagen sneeuw, gemiddeld maar éénmaal in de 15 jaar voor. De laatste keren waren 2009 en 2010. Een gedeeltelijke witte kerst komt veel vaker voor en maken we eens in de 4 jaar mee.

Laatste
witte kerst
was
in 2010

Afbeelding